Cervical screening test (Nuer) - Liɛ̱ny Thëm Therbaikal

Therbaikal ka̱ncɛr ɛ kɛl kä ri̱w ka̱cɛri tin la gaŋkɛ. Thëm liɛ̱ny ka̱cɛr ni ciaŋ ɛ duɔ̱p mi gɔa mi deri rɔ gaŋ kɛ käpdu kɛ therbaikal ka̱ncɛr.

Ɛŋu ɛn thëm therbaikal ka̱ncɛr?

Ɛn thëm liɛ̱ny therbaikal la guɛckɛ ni pual lɛcdädu kɛ jɛ. Ɛ däktör kiɛ nääth bɛ mi duŋ tiit naŋ kä lɛ̈cdu Kä lätnidɛ kɛ itha̱p-mi cetkɛ taŋ mi patpat- kä bɛ cu thɛm kɛ jɛ ɛn jɛn theem mi ca täth kui raanä papillömabaira̱th (HPV).

HPV ɛ bai̱ra̱th mi la te thi̱n min gɛɛr thëli̱ lɛcdädu. Ɛ jɛn min la no̱o̱ŋ therbaikal ka̱ncɛr ɛlɔ̱ŋ.

Ri̱w nath ti tëë kɛ HPV /ca kɛ ŋic, ɛ jɛn min la gɔa kɛ gör liɛ̱ny.

Mi jin ci thëmdu jɛ nyoth i tii kɛ HPV, jɛn ni ciaaŋ naŋɛ run 10 kɛ tuk HPV kɛ bendɛ ɛ la therbaikal ka̱ncɛr. Jɛn /ca jekɛ ni ben ɛn juey HPV kɛ bendɛ ɛ la therbaikal ka̱ncɛr.

Diagira̱a̱m duŋ cuŋni kɛ kui dapä ciëk

Kä ji̱n go̱o̱ri thëm therbaikal liɛ̱ny?

Ji̱n go̱o̱ri thëm therbaikal ithkirieniŋ mi jin go̱o̱riɛ:

• mi jin ciek kiɛ rami tekɛ therbik
• kɛ run 25 wäkä 74
• mi ci kɔn tɔ̱ɔ̱c yɛnɛ ram mi dɔ̱diɛn ɛ cieŋ, ci cuŋ dapädun wä kɛɛl kiɛ cäät.

Jɛn lotdi rɔ kɛ thëm, cieŋ ca ji kɔn tom kɛ wäl HVP. Niɛ wa̱nɔ ɛn tuɔ̱m HVP jɛn di̱t la̱tdɛ ɛlɔ̱ŋ, jɛn /cɛ jua̱th HVP diaal lua̱ŋ kɛ ga̱ŋ.

La go̱o̱ri thëm therbaikal ithkirieniŋ ni ciaaŋ nikä di?

Jin go̱o̱ri thëm ni ciaŋ kɛ kɔr runi da̱ŋ dhie̱e̱c kam runi 25 ɛ wäkä 74.

Ithkirieniŋ kɛ kɔr runi da̱ŋ dhieec puɔlɛ. Nɛmɛ ɣöö them ëë wa̱l kɛ kɔr Runi da̱ŋ rɛw (Pap Ithmier) la thɛmɛ ni ɣöö mi tëë kɛ mi ci rɔdɛ gɛr kä thëli therbaikal. Ɛn theem min jidi̱n duŋ ithkirin therbaikal HPV, ɛ mi la ŋic gër thëli̱ therbaikal. Nɛmɛ luäkɛ kɛ jek kä min ci rɔ gɛ̈r nikɛ nhiam.

Ɛ gua̱th in mith bi them therbaikal Ithkirieniŋ lɛl thi̱n?

Therbaikal ithkirieniŋ ɛ them mi la tekä kilinikni däktörä, thärtɛri puɔlä pua̱a̱ny kɛnɛ kilinik tin com jigɔali.

Kä therbaikal ithkirieniŋ la ja la̱tkɛ idi?

Min bi raan puɔlä pua̱a̱ny duɔ̱ɔ̱r naŋ

Mi jin gua̱th in ti them bi raan puɔlä pua̱a̱ny i ji̱ök, jin woc bienyni lɛcdädu kä rinyrɔ taarä kɛ yiɛthdu piny muɔ̱ɔ̱li̱ kɛ kui them. Jin ba ji cu moc biric mi bi kum rɔdu.

Kɛn ba ithpekula̱m kuëŋ thi̱n ni määth (min-cät-thuurɛdɛ kɛ kunör) rɛy muɔ̱ru kɛ puuc mitɔt mi ba naŋ thëli̱ lɛtdädu kɛ ɣöö ba cu wäkɛ kui them thɛm. Nɛmɛ biɛ jek ɛ la jidit, duŋni ɣöö jɛn /cɛ ji moc buɔ̱t. Jin deri ciek mi raan puɔlä pua̱a̱ny thiec mi ciɛ go̱r.

Mi ji ci duŋdu lɛl kärɔadu (guecdɛ-kärɔa)

Mi jin ci mɛkni duŋdu ni ji̱n kärɔa, jin biɛ cu naŋ rɛy thäntɛri puɔlä pua̱a̱ny. Raan puɔlä pua̱a̱nydu ɛmɔ bɛ bɛ ji luäkɛ cuɔ̱pdɛ lɔɔcdu. Jin deriɛ lɛl kärɔa go̱lä kiɛ thieckɛ kɛ luäk.

Guecdɛ-kärɔa tëë kɛ ɣöö bi itha̱p la̱th rɛy muɔ̱ru. Jin guɔthɛ ni määth ɛn itha̱p rɛy thɛkɔnit da̱ŋ 10 ɛ wäkä 30 niɛ wa̱nɔ. Nɛmɛ dɔ̱ŋ biɛ jek ɛ la jidi̱t, duŋni ɣöö /cɛ ji moc buɔ̱t. Kɔrɛ bi itha̱p woc muuru kä biɛ luɔc rɛy duŋädɛ min ca jakä te wa̱nɔ.

Guecdɛ-kärɔa la wä gɔɔydɛ low kɛ ɣöö mi te raan puɔlä pua̱a̱ny mi biɛ thöp ji ɛn tha̱mpua̱l.

Ɛŋu mi la tuɔɔk kɔɔr them?

Kɛ kɔrɛ mi ca tha̱mpuɔlu naŋ, ba cu jäkä gua̱th thëm kɛ kui thëm.

Mi ji /ken thëmdu HPV nyoth, Jin bi cu liep kɛ kɔr runi da̱ŋ dhieec kɛ them in dɔ̱diɛn.

Mi jin ci thëmdu HVP nyoth, ɛn raan puɔlä pua̱a̱ny bɛ ji jakä ɣöö bi ruac kɛ kui kä mi dɔ̱ŋ tëkɛ deri go̱r. Mi ci duŋdu ben raar them ba naŋ kä Gua̱th Gɔrä Ka̱ncɛr pi̱ny Wi̱c (NCSR). Ji la̱t ɛmɛ ba ji jäkä tha̱a̱ŋdɛ Mi bi doth kɛ ji̱ kɛ kui them in dɔ̱diɛn.

Mi wi däktöru wä nɛn

Nɛn däktöru kiɛ ji puɔlä pua̱a̱ny ŋun duɔ̱ɔ̱r kɛ ɣöö mi /ci cäŋ thëm bëë ŋäc kɛ kui therbaikal liɛ̱ny min jacɛ.

Mi jin la lo̱ny muru kɛ löny mi /ken met tuɔɔk, bɛ̈c kiɛ löny ŋaakni, niɛ wa̱nɔnɛn däktöru. Titdɛ, guecdɛ-kärɔa /cɛ raan de met ji̱ök mi jin ci ŋɔaani tɔ̱tɔ̱ tuɔɔk kä ji̱n.

Thiɛ̱c ki̱mdu kɛ kui̱ wa̱l HPV mi /këni kɛ ni jëk.

Kɛ lääri ti ŋuan, kuak kɛnɛ jäkni, guil jeanhailes.org.au/health-a-z/health-checks/cervical-screening-test.